Янгиликлар

Янгича рағбат ва имтиёз

---

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2015 йил 15 майдаги “Хусусий мулк, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармонида тадбиркорлик фаолиятига ноқонуний аралашиш ва тўсқинлик қилиш, хусусий мулкдорлар ҳуқуқларини бузганлик учун давлат, ҳуқуқни муҳофаза қилиш ва назорат қилувчи органларнинг мансабдор шахслари жавобгарлигини янада кучайтиришга белгиланган.

Мазкур фармоннинг ушбу йўналишдаги қонунчилик кафолатларига бағишлаб Адлия вазирлиги томонидан Тошкент шаҳар адлия бошқармаси, Адвокатлар палатаси ҳамда назорат қилувчи органлар масъуллари иштирокида анжуман ташкил этилди.

Қайд этилганидек, мамлакатимизда хусусий тадбиркорликнинг иқтисодиётдаги роли ва ўрнини тубдан ошириш, тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш йўлидаги тўсиқ ва чекловларни бартараф этиш, хусусий мулкнинг ялпи ички маҳсулотда, жумладан, хориж сармояси иштирокидаги улушини изчил ошириш учун янада қулай иқтисодий ҳуқуқий шароитлар яратиш борасида кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Мазкур фармон ривожланаётган барча хорижий давлатларда иқтисодий муносабатларнинг катализатори сифатида эътироф этилаётган кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни янада ривожлантириш, ҳар жиҳатдан қўллаб-қувватлаш, рухсат бериш тартиб-таомилларини янада соддалаштириш ҳамда мустақил фаолиятига салбий таъсир кўрсатадиган тўсиқ ва ғовларни бартараф этиш, шу орқали тадбиркорларнинг самарали фаолият кўрсатиши учун қулай ишбилармонлик муҳитини шакллантиришни ўзида мужассам этган муҳим норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардан бири бўлди.

Фармон билан хусусий мулк, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш, уларни жадал ривожлантириш йўлидаги тўсиқларни бартараф этиш бўйича устувор чора-тадбирлар дастури тасдиқланди.

Ўтган қисқа муддат ичида  тадбиркорлик фаолиятини тартибга соладиган маъмурий ва жиноят қонунчилигини либераллаштириш масалалари юзасидан манфаатдор идоралар томонидан қонунчилик таклифлари асосида бир қатор ишлар амалга оширилди. 

Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг184-моддасида назарда тутилган жиноятни биринчи марта содир этган, жиноят аниқлангандан кейин 30 кун ичида давлатга етказилган зарарни тўлиқ қоплаган, пеня ва бошқа турдаги молиявий санкцияларни тўлаган шахсга нисбатан жиноий иш қўзғатилмайди ва у жавобгарликдан озод қилинади.

Сўзга чиққанлар, Фармонга асосан  тегишли даъвони кўриб чиқиш даврида тадбиркорлик субъекти томонидан шикоят қилинганда хўжалик судларига назорат қилувчи орган қарори ижросини тўхтатиб туриш ҳуқуқи берилганлиги ҳам тадбиркорлар фаолиятида қўшимча ҳимоя эканлигини алоҳида эътироф этишди. Судларда даъво аризани кўриб чиқишга қабул қилиш ва ишни суд муҳокамасига тайёрлаш тўғрисидаги ажрим чиқариш муддати 10 кундан 5 кунгача қисқартирилади.

Солиқ ва божхона қонунчилиги тадбиркорлик субъектлари томонидан бузилиши билан боғлиқ ҳолатда уларнинг мол-мулклари фақат суд қарори бўйича олиб қўйилади, шунингдек,  тадбиркорлик субъектлари томонидан эътироз қилинадиган қўшимча ҳисобланган божхона тўловлари хўжалик суди қарори бўйича ундирилади.

Бу каби қонунчиликдаги ўзгартишлар Олий Мажлис Сенатининг яқинда бўлиб ўтган учинчи ялпи мажлисида Сенаторлар томонидан маъқулланди.

Умуман, тадбикорлар фаолиятида мустаҳакам қалқон сифатида баҳоланаётган мазкур ҳуқуқий ҳужжат кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш йўлидаги ортиқча тўсиқ ва ғовларга барҳам бериш, тадбиркорлик субъектларининг давлат бошқарув идоралари, назорат органлари билан ўзаро муносабатлардаги фаолиятини янада соддалаштириш, уларнинг очиқлиги ва шаффофлигини таъминлашда муҳим аҳамият касб этади.

---