Янгиликлар
Ўзбекистон тадбиркорларининг фаоллиги ортиб бормоқда
Тошкентда Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси, Иқтисодий тадқиқотлар маркази ва Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Тараққиёт дастурининг “Ўзбекистон бизнес форуми” лойиҳаси томонидан “Ўзбекистонда ишбилармонликнинг фаоллиги ва муҳити индекслари” мавзусида брифинг ўтказилди. Тадбир давомида 2013 йилнинг учинчи чораги бўйича бизнес-сўров натижалари ва тўртинчи чорак бўйича прогнозлар эълон қилинди.
Ўзбекистонда ишбилармонлик муҳитини яратиш ва уни изчил такомиллаштириш Президентимиз раҳнамолигида амалга оширилаётган иқтисодий сиёсатнинг муҳим йўналишларидандир. Тадбиркорлик фаолияти учун янада кенг эркинлик бериш, рухсат бериш ва лицензиялаш тартибини, статистик, солиққа оид ва молиявий ҳисоботларни тақдим этиш механизмини изчил такомиллаштириш, турли расмиятчиликларни бартараф этиш мамлакатимизда бизнесни ривожлантиришнинг муҳим омили бўлиб хизмат қилмоқда.
Бизнеснинг бугунги ҳолати, фаоллиги тенденцияларини баҳолаш ва прогнозларини тузиш, тадбиркорларнинг истиқболдаги режаларини аниқлаб олиш мақсадида Ўзбекистон Республикасининг Савдо-саноат палатаси, Иқтисодий тадқиқотлар маркази ва Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Тараққиёт дастурининг “Ўзбекистон бизнес форуми” лойиҳаси томонидан ишбилармонлик фаоллиги индекси (ИФИ) ва ишбилармонлик муҳити индекси (ИМИ) ишлаб чиқилди. ИФИ 2009 йилнинг июлидан бошлаб ҳар чоракда баҳолаб келинаётган бўлса, ИМИ 2011 йилнинг иккинчи чорагидан жорий этилди.
Бу индекслар мамлакатимизнинг саноат, қишлоқ хўжалиги, қурилиш, транспорт ва алоқалар, умумий овқатланиш, савдо ва хизматлар соҳаси каби тармоқларида фаолият юритаётан корхоналар раҳбарлари ўртасида ўтказилган сўров натижалари бўйича ҳисоблаб чиқилади. Корхона фаолиятининг бугунги аҳволи ва уни ривожлантириш истиқболлари ҳақида сўровномада фикр билдириш, ундаги ишбилармонлик муҳитини баҳолаш, юзага келаётган муаммолар моҳиятини баён қилиш таклиф қилинади.
Сўровномада қатнашган раҳбарларнинг жавоблари мутахассислар томонидан баҳолаб борилади ва натижада -100 дан +100 гача индекс кўрсаткичларини баҳолаш тизими шакллантирилади. Агар индекс нолга тенг бўлса, ҳозирги ҳолат аввалги чоракка нисбатан ўзгармаганини, нолдан ошган бўлса, яхшиланганини, нолдан кам бўлса – ёмонлашганини англатади. Иқтисодий тадқиқотлар марказининг лойиҳа мувофиқлаштирувчиси Орзимурод Ғайбуллаевнинг қайд этишича, шу йилнинг учинчи чорагида мамлакатимизда ишбилармонлик фаоллиги индекси сўнгги 2,5 йил давомида энг юқори кўрсаткичга эга бўлди ва 32,8 даражани ташкил этди.
Бунга бир неча омиллар ёрдамида эришилди. Биринчидан, ишлаб чиқарилган маҳсулотга ички талабнинг ошиши: сўровда иштирок этган раҳбарларнинг 94,5 фоизи бу даврда янги буюртмалар қабул қилингани ёки буюртмалар ҳажми ўтган давр даражасида қолганини маълум қилган. Иккинчидан, бу кўпчилик корхоналардаги иш ҳақи миқдори ўсиши, учинчидан, қулай ишбилармонлик муҳити – ИМИ кўрсаткичи 30,7 даражани ташкил этган. Бундан ташқари, сўров иштирокчилари томонидан энг қулай шарт-шароитлар қаторида солиқ имтиёзлари ва солиқ ҳисоботларини тақдим этиш шартлари, назорат қилувчи органларнинг уларга нисбатан муносабати, меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлардан фойдаланиш имконияти ва бошқалар қайд қилинган.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, юқори талаб ҳисобига даромадлар ҳажми ошгани тадбиркорлар томонидан берилган юқори баҳонинг асосини ташкил қилади. Бу эса, ўз навбатида, ишчиларга тўланадиган иш ҳақи миқдорининг ошиши ва янги иш ўринлари яратилишига кўмаклашади. Буларнинг барчаси Ўзбекистонда корхоналарга ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш имконини бераётган қулай бизнес муҳити шаклланганидан далолат беради.
Айниқса, Жиззах, Фарғона вилоятлари ва Тошкент шаҳри корхоналари энг юқори даражали ишбилармонлик фаоллигини намойиш этганини таъкидлаш керак. ИФИ билан қамраб олинган иқтисодиётнинг олти тармоғи орасида транспорт ва алоқа, савдо ва умумий овқатланиш, шунингдек, саноат тармоқларининг етакчи экани маълум бўлди.
Брифингда мутахассислар жорий йилнинг тўртинчи чораги бўйича прогноз кўрсаткичлар юзасидан ўз фикрини билдирди ва журналистларни қизиқтирган саволларга жавоб қайтарди.